Zagadnienia

Treści nauczania

Odniesienia do podstawy programowej

Klasa IV

Co widzimy  i jak to pokazać?

- termin język plastyki oraz podstawowe terminy plastyczne w formie abecadła plastycznego: linia, kontur, plama, walor, światłocień, barwa, gama barwna, faktura, kształt, kompozycja, perspektywa - elementy plastyczne w otoczeniu i w dziele sztuki - rola plastyki w tworzeniu estetycznego otoczenia - istota malarskiego patrzenia na otoczenie

I.1

I.5 I.6

 II.1

ABC sztuki

• terminy: sztuka, dzieło sztuki, twórczość, mural, graffiti
• dziedziny sztuki: rysunek, malarstwo, grafika, rzeźba, architektura, sztuka użytkowa, fotografia,

I.1 I.6

II.6

III.1

film, nowe formy sztuki

- muzea i galerie jako miejsca gromadzące dzieła sztuki

III.7

III.8

Linia i punkt

• terminy: linia, punkt, kontur, kontrast
• rodzaje oraz zastosowanie linii i punktu w rysunku
• linia jako środek wyrażania formy, faktury i przestrzeni
• tworzenie pracy plastycznej z zastosowaniem różnych linii i punktów

I.1 I.5

II.1

II.2

III.5

Linie i punkty a sztuka prehistoryczna

• ramy czasowe prehistorii
• prehistoryczne malarstwo, rzeźba, architektura, sztuka użytkowa – cechy charakterystyczne, najważniejsze informacje
• sztuka najdawniejsza w muzeach

I.1 I.5

II.2

III.1

III.7

Plama

• termin plama
• rodzaje plam
• plama jako środek wyrażania barwy, kształtu, powierzchni i rodzaju oświetlenia

I.1

I.3 I.5

II.2

III.1

III.7

Płaskie plamy barwne a sztuka

Egiptu

• termin: piramida, sarkofag, hieroglify, mumia, papirus
• ramy czasowe sztuki starożytnego Egiptu
• malarstwo, rzeźba, architektura starożytnego Egiptu – cechy charakterystyczne, najważniejsze informacje
• sztuka egipska w muzeach

I.1

I.3 I.5

II.2

III.1

III.7

Barwy podstawowe  i pochodne

• terminy: barwy podstawowe, barwy pochodne, barwy czyste
• koło barw
• podział barw na podstawowe i pochodne
• zasady łączenia barw podstawowych w celu uzyskania barw pochodnych

I.1

I.3 I.6

II.1

II.2

III.5

Barwy

dopełniające  i złamane

• terminy: barwy dopełniające, barwy złamane - zasady łączenia barw w celu uzyskania barw złamanych
• efekt łączenia barw dopełniających
• wpływ barw dopełniających i złamanych na ekspresję pracy plastycznej
• tworzenie pracy plastycznej z wykorzystaniem barw czystych, w tym dopełniających

I.1

I.3 I.6

II.1

II.2

III.4

III.5

Barwy ciepłe i zimne

• terminy: barwy ciepłe, barwy zimne
• podział barw na ciepłe i zimne
• wpływ barw ciepłych i zimnych na ekspresję pracy plastycznej oraz na samopoczucie człowieka

I.1 I.3

II.1

II.2

Techniki rysunkowe

• terminy: technika rysunkowa, komiks, szkic, fiksatywa
• rodzaje technik rysunkowych
• podstawowe narzędzia i podłoża rysunkowe oraz ich zastosowanie

I.1

I.5 I.6

II.1

II.2

- tworzenie pracy plastycznej w określonej technice rysunkowej

II.6

Techniki malarskie. Technika akwarelowa

• terminy: technika malarska, pigment
• rodzaje farb
• rodzaje technik malarskich
• cechy techniki akwarelowej
• narzędzia i podłoża stosowane w technice akwarelowej

I.1 I.3 I.5

I.6

II.1

II.2

III.4

III.5

Techniki temperowa i plakatowa oraz gwasz

• terminy: enkaustyka, ikona
• cechy technik temperowej i plakatowej oraz gwaszu - narzędzia i podłoża w technikach temperowej i plakatowej oraz w gwaszu
• ikona jako przykład malarstwa temperowego - tworzenie pracy plastycznej w technice plakatowej lub temperowej

I.1

I.3

I.5 I.6

II.1

II.2

II.6

III.4

III.5

Technika

pastelowa

• cechy charakterystyczne techniki pastelowej
• rodzaje pasteli
• narzędzia i podłoża stosowane w technice pastelowej
• tworzenie pracy plastycznej w technice pastelowej

I.1

I.3

I.5 I.6

II.1

II.2

II.6

III.4

III.5

Pozostałe techniki malarskie

• terminy: terpentyna, laserunek, werniks - cechy technik akrylowej i olejnej
• narzędzia i podłoża stosowane w technikach akrylowej i olejnej

I.1

I.3

I.5 I.6

II.1

II.2

II.6

III.4

III.5

Różne techniki malarskie a sztuka antyczna

• terminy: malarstwo wazowe, fresk, mozaika  - ramy czasowe sztuki starożytnej Grecji i

starożytnego Rzymu

• malarstwo, rzeźba, architektura starożytnej Grecji i starożytnego Rzymu – cechy charakterystyczne, najważniejsze informacje - sztuka antyczna w muzeach

I.1 I.3

I.5

II.2 III.5

III.7

Techniki mieszane – farby wodne i pastele

• termin techniki mieszane
• charakterystyka technik mieszanych
• łączenie farb wodnych z pastelami
• zastosowanie technik mieszanych w działaniach plastycznych

I.1

I.3

I.5 I.6

II.1

II.2

II.6

Techniki mieszane – malowanie i drapanie

• termin sgraffito
• zastosowanie technik mieszanych w działaniach plastycznych
• technika wydrapywanki

I.1

I.3

I.5 I.6

II.1

II.2

II.6

Kolaż

• terminy: kolaż, fotokolaż
• cechy charakterystyczne kolażu i fotokolażu
• zastosowanie kolażu w działaniach plastycznych

I.1

I.3 I.5

II.2

II.4

II.6

Tworzę przez cały rok

• zastosowanie w praktyce elementów plastycznych:

linii, plamy, barwy, kształtu

• formy sztuki użytkowej
• wykorzystanie technik rysunkowych, malarskich i mieszanych

I.1

I.3

I.5 I.6

II.1

II.2

II.3

II.4

II.6

II.7

Klasa V 

ABC sztuki

• terminy: zabytek, muzeum
• funkcje muzeów

III.1

III.3

III.7

Proporcje i 

kontrasty form

• terminy: kształt, forma, forma płaska, forma przestrzenna, kontrast
• rodzaje form: naturalne i sztuczne (użytkowei artystyczne)
• forma w rysunku, malarstwie i rzeźbie

I.1

I.2 I.5

II.1

II.2

II.3

II.6

Sztuka romańska i gotycka

- terminy: portal, witraż, maswerk, rozeta, ołtarz - ramy czasowe sztuki romańskiej i gotyckiej - malarstwo, rzeźba, architektura sztuki romańskiej i gotyckiej – cechy charakterystyczne, najważniejsze informacje

I.1 I.2

I.5

II.2

II.3

III.1

III.4

Gama barwna

• terminy: gama barwna, kolor lokalny, tonacja - rodzaje gamy barwnej: szeroka, wąska, ciepła, zimna
• znaczenie gamy barwnej i tonacji w pracach plastycznych

I.1

I.3

I.4 I.5

II.1

II.2

Sztuka renesansu

• terminy: fresk, willa, krużganek
• ramy czasowe sztuki renesansu

I.1

I.3

- malarstwo, rzeźba, architektura renesansu – cechy charakterystyczne, najważniejsze informacje

II.1

II.2

III.1

III.4

III.5

III.7

Walor

• walor w rysunku i malarstwie
• sposoby uzyskiwania waloru

I.1

I.4 I.5

II.1

Kontrasty barwne

- różnorodne kontrasty barwne: temperaturowe, dopełnieniowe, walorowe

I.1

I.3 I.4

II.1

II.4

Faktura

• termin faktura
• rodzaje faktury
• uzyskiwanie różnego rodzaju powierzchniw rysunku i malarstwie
• rola faktury w dziele plastycznym
• technika frotażu

I.1

I.4 I.5

II.1

II.2

II.6

Kompozycja centralna

• terminy: kompozycja, akcent plastyczny
• znaczenie kompozycji w sztuce
• cechy kompozycji centralnej i sposoby jej tworzenia
• zasady harmonijnej kompozycji

I.1

I.2 I.3

II.1

II.6

Kompozycja symetryczna  i asymetryczna

• cechy kompozycji symetrycznej i asymetrycznej
• sposoby tworzenia oraz funkcja w dziele plastycznym kompozycji symetrycznej i asymetrycznej

I.1

I.2 I.3

II.1

II.6

Kompozycja otwarta  i zamknięta

- cechy kompozycji otwartej i zamkniętej  - sposoby tworzenia oraz funkcja w dziele plastycznym kompozycji otwartej i zamkniętej

I.1

I.2 I.3

II.1

II.6

Kompozycja statyczna  i dynamiczna

- cechy kompozycji statycznej i dynamicznej - sposoby tworzenia oraz funkcja w dziele

plastycznym kompozycji statycznej i dynamicznej

I.1

I.2 I.3

II.1

II.6

Sztuka baroku i klasycyzmu

• terminy: sztukateria, weduta
• ramy czasowe sztuki baroku i klasycyzmu
• malarstwo, rzeźba, architektura baroku i klasycyzmu – cechy charakterystyczne, najważniejsze informacje

I.1

I.2 I.3

II.1

II.6

III.1

III.4

III.5

III.7

Kompozycja rytmiczna

• cechy kompozycji rytmicznej
• sposoby tworzenia kompozycji rytmicznej oraz jej funkcja w dziele plastycznym

I.1

I.2 I.3

II.1

II.4

II.6

Tworzę przez cały rok

• zastosowanie w praktyce elementów plastycznych:

linii, plamy, barwy, kształtu

• formy sztuki użytkowej
• wykorzystanie technik rysunkowych, malarskich i mieszanych

I.1

I.3

I.5 I.6

II.1

II.2

II.3

II.4

II.6

II.7

Klasa VI

ABC sztuki

- terminy: oryginał, reprodukcja, kopia

III.1

III.4

III.5

III.8

Perspektywa rzędowa  i kulisowa 

• terminy: perspektywa, układ pasowy
• funkcje perspektywy w dziele plastycznym
• cechy charakterystyczne perspektywy rzędowej
• cechy charakterystyczne perspektywy kulisowej
• zastosowanie perspektywy kulisowej w sztuce

I.1

I.2 I.4

II.5

II.1

III.5

Perspektywa zbieżna

• terminy: linia horyzontu, punkt zbiegu
• cechy charakterystyczne perspektywy zbieżnej (linearnej)
• zastosowanie perspektywy zbieżnej w rysunkui malarstwie

I.1

I.2 I.4

II.5

II.1

III.5

Perspektywa aksonometryczna

• terminy: aksonometria
• cechy charakterystyczne perspektywy aksonometrycznej
• zastosowanie perspektywy aksonometrycznejw rysunku i malarstwie

I.1

I.2 I.4

II.5

II.1

III.5

Perspektywa powietrzna  i malarska

• cechy charakterystyczne perspektywy powietrzneji malarskiej
• sposób wyrażania przestrzeni na płaszczyźnie za pomocą perspektywy powietrznej i malarskiej

I.1

I.2

I.3 I.4

II.5

II.1

III.5

Światłocień

• termin światłocień
• funkcje światłocienia
• sposoby ukazywania światłocienia w rysunku
• zasady rysowania cienia rzucanego przez obiekt

I.1

I.4 I.5

II.1

II.2

Sztuka romantyzmu i realizmu

• ramy czasowe epoki romantyzmu i realizmu
• malarstwo, rzeźba, architektura romantyzmu i realizmu – cechy charakterystyczne, najważniejsze informacje

I.1

II.2

III.1

III.4

III.5

III.7

Rysunek

• rysunek jako odrębna dziedzina sztuki – cechy charakterystyczne - rola rysunku w sztuce
• środki wyrazu plastycznego w rysunku
• analiza i porównanie dzieł rysunkowych

I.1

I.4 I.5

II.1

II.2

III.4

III.5

Malarstwo

• cechy charakterystyczne malarstwa jako dziedziny sztuki
• rodzaje malarstwa
• sposoby przedstawiania rzeczywistości w malarstwie
• środki wyrazu plastycznego w malarstwie
• analiza i porównanie dzieł malarskich

I.1

I.2

I.3

I.4

I.5 I.6

II.1

II.2

Impresjonizm i symbolizm

• ramy czasowe impresjonizmu i symbolizmu
• cechy charakterystyczne, najważniejsze informacje o impresjonizmie i symbolizmie

I.1 I.2

II.1

II.2

III.4

III.5

III.7

Grafika

• terminy: rylec, matryca, druk wklęsły, druk wypukły
• grafika jako dyscyplina plastyczna
• rodzaje grafiki
• charakterystyka grafiki artystycznej (warsztatowej)
• narzędzia stosowane w grafice
• nazwy prac graficznych w zależności od materiału matrycy
• analiza i porównanie dzieł grafiki artystycznej - terminy: znak plastyczny, liternictwo, logo, billboard, ekslibris
• charakterystyka grafiki użytkowej (stosowanej) - różnorodność form grafiki użytkowej: plakat, grafika reklamowa, precyzyjna, książkowa, komputerowa
• rola plakatu w sztuce
• analiza i porównanie dzieł grafiki użytkowej

I.1

I.2

I.3

I.5 I.6

II.4

II.6

II.7

III.4

III.5

III.7

Rzeźba

• terminy: relief, polichromia, medalierstwo, asamblaż
• rzeźba jako dziedzina sztuki
• rodzaje rzeźby: rzeźba wolno stojąca (w tym pomnik, posąg, rzeźba parkowa), rzeźba związana

I.1

I.5 I.6

II.1

II.3

z architekturą (w tym płaskorzeźba), medal i moneta, asamblaż

- analiza i porównanie dzieł rzeźbiarskich

II.6

III.1

III.4

III.5

III.7

Architektura

• terminy: architekt, urbanista, zabytek, konserwator zabytków
• specyfika i rola architektury jako dziedziny sztuki - podział architektury pod względem funkcji na: mieszkaniową, sakralną, użyteczności publicznej, przemysłową
• zasady dobrej architektury oraz funkcjonalnei estetyczne planowanie przestrzeni - analiza i porównanie dzieł architektury

I.1 I.2

II.7

III.1

III.5

Sztuki użytkowe

• terminy: sztuka użytkowa, design, funkcjonalność przedmiotów
• specyfika i rola wzornictwa przemysłowego i rzemiosła artystycznego
• estetyka i funkcjonalność przedmiotów - różnice między wzornictwem przemysłowym a rzemiosłem artystycznym
• analiza i porównanie wytworów wzornictwa przemysłowego i rzemiosła artystycznego

I.1

I.2 I.5

II.4

II.6

Secesja

• ramy czasowe sztuki secesyjnej
• cechy charakterystyczne, najważniejsze informacje o secesji

I.1

I.2 I.5

III.1

III.4

III.5

III.7

Klasa VII

ABC sztuki

• terminy: sztuka współczesna, sztuki wizualne, dzieło sztuki, abstrakcja, poezja konkretna, sztuka oficjalna (elitarna, wysoka, profesjonalna), popularna (masowa), ludowa, naiwna, nieprofesjonalna, etnografia, etnologia, skansen, pieta, świątek, etnodesign
• specyfika sztuki współczesnej i status

współczesnych artystów

• różnorodność form najnowszych dzieł sztuki: obiekt, przedmiot codziennego użytku, pomysł

I.6

III.3

III.4

III.5

Źródła współczesności – sztuka nowoczesna

• terminy: fowizm, kubizm, futuryzm, ekspresjonizm, formizm
• ramy czasowe sztuki nowoczesnej - prądy sztuki nowoczesnej – cechy

charakterystyczne, najważniejsze informacje - muzea prezentujące dzieła sztuki nowoczesnej

• analiza przykładowych dzieł poznanych nurtów
• działanie plastyczne – ekspresja przez sztukę

I.1 I.6

II.2

II.6

III.4

III.5

III.6

III.7

Fotografia

- terminy: fotomontaż, fotokolaż, fotogram,

I.1